Dwa Oświecenia. Polacy, Żydzi i ich drogi do nowoczesności

Głównym pytaniem, jakie stawia sobie ten projekt jest zagadnienie interakcji między oświeceniem polskim i żydowskim oraz ocena, jak te interakcje wpływały na obie strony i co to znaczyło dla ich drogi do nowoczesności.

Niniejszy projekt bada, w jaki sposób polscy i żydowscy przedstawiciele Oświecenia współdziałali, jakie były ich podobieństwa, wpływy i postawy wobec siebie. Pyta, ponadto, o możliwy wpływ polskiego kontekstu na kształt haskali w Polsce oraz o cechy charakterystyczne, jakie dzięki temu wpływowi polska haskala uzyskała.

Tak samo istotne jest tu pytanie o rolę haskali w kształtowaniu podstawowych idei i planów reform polskiego Oświecenia. Projekt bada również rolę i wpływ ideologii Oświecenia na kierunek procesów modernizacyjnych w XIX-wiecznej i XX-wiecznej Europie, a w szczególności na kierunek polskiej i żydowskiej nowoczesności. Jak bardzo jesteśmy dziećmi Oświecenia? Projekt pozwoli nie tylko na „demitologizację” niektórych znanych postaci, takich jak Stanisław Staszic i Julian Ursyn Niemcewicz, ale też – co ważniejsze – na zrozumienie tych postaci i ich działań w znacznie większej złożoności, a tym samym w bogactwie historycznej przeszłości.

Projekt finansowany jest przez Narodowe Centrum Nauki w ramach konkursu Opus 18 na okres 2020-2024.