Dwa Oświecenia. Polacy, Żydzi i ich drogi do nowoczesności

KRÓTKIE ROZPAMIĘTYWANIA I MODŁY Jzraelity gwardzisty narodowego NA ODBYTEJ PARADZIE KOŚCIELNEJ. Stawam wśród szanownych rodaków i towarzyszów broni, w wspaniałym przybytku Twoiej Przedwieczny! służbie i czci poświęconym. Podsuwaią się tu w prawdzie oczu moim, rzeczy wierze moiej nie spólne, lecz wzrok duszy tego nie uważaiąc — sięga wyżej — pomiia formę — szuka treści — ogarnia cel — iuż świętym zachwycon urokiem. Dusza z natury swoiej skłonna do miłości Boga i bliźniego, dusza przenikniona najszczerszemi życzeniami dla kochanej Ojczyzny, wzrzuszona znagła słodką organów harmoniią, uroczystem kapłanów pieniem i gorącemi spółrodaków modłami, razem z niemi w świątobliwem rozczuleniu, ku niebu się wznosi. Boże patryarchów i przodków moich! Twórco i ojcze całego świata! Wysłuchaj błagalnego głosu twoich dzieci, rzuć litościwem okiem na drogą im Ojczyznę, zasłaniaj ią od wszelkiej napaści, złej przygody i niedoli. Napaway serca wszystkich zgodą braterską, zamiłowaniem prawa i porządku, należnem prawemu Rządowi posłuszeństwem. Niech brat nie szarpie sławy brata, niech ieden nie iątrzy serca drugiego, niech mu nie wyciska łez gorzkich, i gwałtem nie wydziera tkliwego ku wspólnej matce przywiązania. Niech każdy zajrzy do własnego serca, na własne w przeszłości postępki, a dosyć znajdzie powodów do pobłażania drugim. Niechaj nigdy, a szczególniej teraz, kiedy od zgody i wspólnego działania, wszystkich całość zależy, nie zapatruią się na różnicę wiary; wszak różne te ścieszki do iednego gościńca prowadzą, do poznania i wielbienia Ciebie Panie zastępów. Niech iuż uprzedzenie różnością wyznania podsycane , a ludzkość krzywdzące ustąpi iedności uczuć i życzeń narodowych. Królu i sędzio najwyższy ! Ty, co obalasz i dźwigasz państwa , co na szali sprawiedliwości ważysz losu wypadki, roztrzygnij wszechwładną twą prawicą, ojczyzny naszej sprawę! przywróć iej dawną świetność, i opiekuj się nią na wieki wieków, amen. J. Tugendhold